Okula başlamak çocukların hayatında çok önemli bir adımdır. Okula başlayacak çocuk büyük bir sosyal ortama dahil olur. Tanımadığı sayısız akranı, uymaya çalışacağı pek çok kural birden bire çocuğun hayatına girer. Çocuklar için bu durum değişiklikleri de beraberinde getirir.
Çocukların yaşadığı heyecan, mutluluk kimi zaman korkunun yanında ailelerde de tatlı bir heyecan, telaş ve endişe hakimdir. Bu yazımda çocuğu ilkokula başlayacak ailelere yardımcı olması için okula hazırlık ve özellikle ilk süreçte yardımcı olacağını düşündüğüm 14 tavsiye bulunmakta.
“Çocuğum ilkokula hazır mı?” konusunda tereddütleriniz var ise öncelikle şu yazıma göz atmanızı tavsiye ederim.
1. Öğretmen İletişimi ve İşbirliği
4 yıl boyunca birlikte olacağınız sınıf öğretmeniniz ile sürekli iletişim halinde olun, birlikte hareket edin. Aklınıza takılan noktalarda öğretmene danışmanız, öğretmeninizi aktif olarak dinlemeniz ve çözüm odaklı olmanız çocuğunuzun gelişimi adına sağlıklı adımlar olacaktır.
Birebir görüşmeler için önceden randevu alın, haber verin. “Öğretmenim benim annem bugünkü toplantıya katılamayacak.” diyen çocuğun üzüntüsünü ve mahcubiyetini ancak öğretmenler bilir. Dolayısıyla her veli toplantısına mutlaka katılın. Bu hem öğretmeniniz ile olan iletişimde hem de çocuğunuza verdiğiniz değeri çocuğunuza göstermek adına çok önemlidir.
2. İlk Gün Kesinlikle Okula Gidin
İlk gün kesinlikle çocuğun okula gitmesini sağlayın. Hazırlık ve uyum haftası diye aksatma yapmayın. Mümkünse ilk gün anne, baba ve çocuk birlikte gitmeye çalışın. O ilk gün heyecanını yaşayın. Fotoğraflar ile anı ölümsüzleştirin. İçinizde tatlı bir korku varsa da bunu çocuğunuza yansıtmayın. Okula gitme konusunda olumsuzluk yaşıyorsanız bakınız madde 14
3. Okul Öncesi Okuma-Yazma Öğretimi Yapmayın
Okuma-yazma ya da harf-ses öğretmeye çalışmayın. Bizlere ya da çocuğunuza iyilik yapmış olmuyorsunuz. Öğretmeniniz zaten bunu en iyi şekilde yapacaktır. Yanlış öğrenilen bir bilgiyi düzeltmek, sıfırdan öğretmekten daha zordur. Harf değil ses öğretimi yaptığımızı, “me” değil “mmmm” olduğunu unutmayın. Okuma-yazma sürecinde öğretmeninizle birlikte hareket etmek en doğru davranış olacaktır.
4. Çocuğunuzun Öz bakım Becerilerini Geliştirin
Okulda sadece sizin çocuğunuzun olmayacağını, öğretmenin her çocuğa yetişemeyeceğini unutmayın. Yetişebileceğini düşünsek de ilkokula başlayan çocukların öz bakım becerilerini tamamlamış olması gerekir. Dolayısıyla çocuğunuzun tek başına tuvaletini yapabilmesi, tuvalet sonrası hijyen kurallarına uygun temizliğini yapabilmesi gerekir. Ayrıca kendi başına giyinip soyunabilmesi beklenilen davranışlardandır. Beslenmesini kendi başına açıp-toplayabilmesi ve yiyebilmesi de okul yaşantısında önemlidir.
Çocuğunuzun öz bakım becerilerinde eksikliği olduğunu düşünüyorsanız bir an önce geliştirmek, gelişinceye kadar da önlemler almak gerekir. Örneğin; ayakkabısını bağlayamıyorsa öğretmeyi deneyebilirsiniz ya da bağcıksız ayakkabı alabilirsiniz. Yemeğini siz yediriyorsanız bir an önce bırakmalısınız.
5. Aile İletişim Bilgilerini Çocuğunuza Öğretin
Öğretmeninizde her ne kadar aile ile ilgili bilgiler olsa da çocuğunuza bu bilgileri ezberletin. Anne-babanın iş durumlarını, cep telefonu numaralarını öğretin. Sizin dışında, güvendiğiniz dede-nine, akraba ya da komşudan birisinin de iletişim bilgilerini öğrenmesini sağlayın.
6. Malzeme Listesini Eksiksiz Alın ve Her Malzemeyi Etiketleyin
Öğretmeniniz tarafından size verilen listedeki her malzemeyi eksiksiz alın. Şunu da sonradan alırız demeyin. Listede yapılan uyarıları dikkate alın. Maddi imkanınız dahilinde en iyisini almaya çalışın. Bütün malzemeleri kesinlikle etiketleyin. Her bir boya kalemini bile.
Etiketleme işi sınıf içindeki bir karışıklıkta “benim kalemim, senin kalemin” kavgaları yaşanmaması adına oldukça önemlidir.
7. Uyku Saatlerine Özen Gösterin
Çocukların okula başlamasıyla artık belli bir düzene girmesi ve belli alışkanlıklar kazanması gerekiyor. Bunlardan biri de uyku düzeni. Okulda uykulu gözlerle ders dinlemeye çalışan bir çocuk öğretilenleri çok az öğrenir belki de hiç öğrenemez.
Çocuğunuzun hangi saatlerde yatağa gideceğini birlikte belirleyin ve bu konuda asla taviz vermeyin. İlkokul öğrencisinin genel olarak 21:00 – 21:30’da yatağa girmiş ve uykuya dalmaya başlamış olması gerekir.
8. Ödev Yardımında Dikkatli Olun
Ödevlerin amacı öğrenilen konunun pekiştirilmesidir. Çocuklar okul yaşantısı boyunca da ödevlerle iç içe olacaktır. Dolayısıyla ilk yıllarda kazanılacak ödev yapma sorumluluğu çocuğun gelişimi adına önemlidir. Bundan dolayı ödev konusunda kesinlikle ödevi siz yapmayın. Cevabı söylemek yerine ipuçları verin, yönlendirici olun. Çocuğunuz ödev yaparken televizyon gibi dış uyarıcıları kapatın. Çocuğunuz ödev yapmak istemiyorsa öncelikle sebebini öğrenmeye çalışın. Ev kaynaklı bir sorun ise çözmeye çalışın. Değilse öğretmeninizle görüşerek yardım isteyin.
9. Çocuğunuzun Temizliğine Dikkat Edin
Okula başlayacak çocuğunuzun temizliğine çok dikkat edin. Hem elbise temizliği hem de vücut temizliği. Temizlik konusunda sıkıntı yaşayan çocuklar arkadaşlık ilişkilerinde büyük sorunlar yaşıyor. Arkadaşları birlikte oturmak istemiyorlar. Bu konunun çözümünün de öncelikle sizlerde olduğunu unutmayın. Haftada en az 2 defa -mümkünse daha fazla- banyo yaptırmak, hafta sonları okul kıyafetlerini yıkamak, tırnaklarını gerektiği her an kesmek dikkat etmeniz gereken noktalardır.
10. Kıyaslama Yapmayın
Çocuğunuzu okul yaşantısı boyunca hiç bir şekilde ne bir arkadaşı ne de kardeşi ile kesinlikle ve kesinlikle kıyaslamayın. Unutmayın ki her çocuk özeldir. Her çocuğun öğrenme hızı ve stili farklıdır. Her çocuk aynı zamanda öğrenecek diye bir kural yoktur. İyi niyetle yapılan bir kıyaslama türü de yoktur.
Yapılacak olan her kıyaslamanın çocuğunuzun gelişimine bir engel vuracağını, kardeşler arası kıskançlığı arttıracağını unutmayın!
11. Sabırlı Olun, Acele Etmeyin
Eğitim ve çocuk gelişimi bir süreç işidir. Çocuğum ne zaman okumayı öğrenecek diye acele etmeyin. Çocuğunuz bugün öğrenemez yarın öğrenir. O da olmadı haftaya öğrenir ama elbette öğrenir. Ayrıca ödev konusunda yardımcı olurken de sabırlı olmanız gerektiğini unutmayın.
12. Örnek Olun
Çocukların okulda sizlerin yansıması olduğunu unutmayın. Her zaman çocuklarınıza doğru örnek olun. Örneğin; çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığı kazanmasını istiyorsanız öncelikle siz kitap okuyun.
13. Çocuğun Yanında Okul ve Öğretmeni Hakkında Konuşmayın
Hiç bir zaman ne öğretmen ne de okul hakkında çocuğunuzun yanında konuşmayın. Olumlu ya da olumsuz, güzel ya da çirkin fark etmez. Yaşanılan olumsuz bir durum; gerçek de olabilir, bir yanlış anlamadan ibaret de olabilir. Bu yaşlarda çocuklar ilgi çekmek adına yalan da söyleyebilir. Böyle bir durumda öncelikle öğretmeniniz ile görüşmek en doğrusu olacaktır.
Çocuğunuzun yanında yapacağınız konuşmalar, çocuğunuzun öğretmenine karşı olumsuz tavır almasına neden olabilir. Bu da öğrenmeye karşı olumsuz bir durum ortaya çıkarır.
14. Yardım İstemekten Çekinmeyin
Çocuğum öğrenemiyor, okumayı sevmiyor diyebilirsiniz. Davranış sorunları olabilir. Bu ve buna benzer durumlarda sınıf öğretmeninizden ve rehberlik bölümünden yardım almaktan hiç çekinmeyin. Gerekli yaklaşımlar konusunda en iyi şekilde yönlendirmeyi alacağınızdan emin olabilirsiniz.
