WordArt: Eğitimde Kelime Bulutu Kullanımı

Kelimeler, bir öğrencinin kavrama düzeyinin yapı taşıdır. Öğrenilen her yeni kelime, her bir kavram öğrenciye farklı bir bakış açısı sunar. Ona yeni yollar sunar, kavrama-anlama düzeyinin gelişmesine katkı sağlar. Öğrencinin konuşması, yeni fikirler üretip yazabilmesi sahip olduğu kelime dağarcığıyla doğru orantılıdır. Kelime dağarcığı zengin öğrencilerin okuldaki başarı durumu da diğer öğrencilere göre çok daha iyidir.

Peki kelimelerle oynamaya ne dersiniz? Kelimelerden kelime bulutları oluşturmaya diğer adıyla wordle oluşturmaya? Son zamanlarda internette sıkça görmeye başladığımız, iç içe yazılmış kelimelerle oluşturulmuş kelime bulutları bulunmakta. Şekil şekil, renk renk, büyüklü küçüklü.

Bu kelime bulutlarını eğitimde öğrencilerin kelime dağarcığını geliştirmek için de kullanabileceğimiz hiç aklınıza geldi mi? Sadece kelime dağarcığını geliştirmekten öte farklı amaçlarla da eğitimde bu kelime bulutlarını kullanabiliriz.

Kelime Bulutu Nedir?

Kelime bulutu bir diğer adıyla wordle; birbiriyle alakalı kelimelerin bir şekil ve düzen içinde değişik boyutlarda bir araya gelmesiyle oluşmuş yapılardır. Kelime bulutları oluşturmak için çeşitli program ve online uygulamalardan faydalanabiliriz. Bu yazımda bahsettiğim wordart(tagul) dışında kelime bulutları (wordle) oluşturabileceğiniz diğer siteler: worditout, tagcrowd

Kelime Bulutunu Eğitim Amaçlı Nasıl Kullanabiliriz?

• Ön Bilgileri Görme: Ünite veya konu başında öğrencilerin yeni ünite ile ilgili ne bildiklerini kelime bazında öğrenebiliriz. Anlık hazırlanan kelime bulutunun çıktısını alıp sınıfımıza asarız. Ünite veya konu işlendikçe anlatımda geçen kelimeleri işaretleriz. Hatta o kelimeyi hazırlık aşamasında kim bulduysa ona ödüllendirme yapabiliriz. Bu sayede sonraki ünite ve konulara öğrencilerin hazırlıklı gelmesi için motive etmiş oluruz.
• Derse Dikkat Çekme: Yeni tema ya da konu öncesi önceden hazırlanmış kelime bulutu öğrencilere gösterilir. Bir süre incelemeleri istenir. En çok hangi kelimeyi merak ettikleri sorulduktan sonra derse geçiş yapılır.
• Hikaye Karakter Analizi Yapma:  Örneğin; “Ana karakter Halil Ağa nasıl birisidir?” sorusundan yola çıkarak okunan hikayede geçen karakterlerin analizini yapılabilir.
• Yabancı Dil Öğretiminde: Bir tema ya da konuda geçen kelimelerden bir kelime bulutu oluşturulur. Öğrencilerin ders giriş çıkışlarında gözüne çarpacağı bir yere asılarak sürekli kelimelerle göz göze gelmesi sağlanır. Kelimelerin yazımı ve ezberlenmesi konusunda faydalı olur.
• Ders Sonlarında Değerlendirme: Derste öğrenilen yeni kelimelerden bir kelime bulutu hazırlanabilir. Her öğrenciden o derste öğrendiği bir kelimeyi söylemesi istenir. Hep birlikte anlık kelime bulutu hazırlanır.
• Ödev Olarak Verilebilir: O gün öğrenilen konuyla ilgili olarak “kelime bulutu” hazırlama ödevi verilebilir. Ya da “Sevgi denilince aklınıza ne geliyor?” benzeri sorularla bir kavram hakkında araştırma yapılması ve “kelime bulutu” hazırlanması istenebilir. Öğrenciler ödevlerini sınıfa getirebilecekleri gibi facebook vb. sosyal ağlarda grubunuz varsa oradan da paylaşım yapabilirler.
• Proje ve Sunumlarda: Okul veya sınıf bazında katılım sağlanılan projelerde afiş olarak kelime bulutu kullanılabilir. Sunumlarda konunun içeriğini vurgulamak amacıyla kullanılabilir. Okul veya sınıfa asılması sağlanır.
• Kelime Dağarcığının Geliştirilmesinde: Herhangi bir derste öğrenilen kavramlarla ilgili ders içi etkinlik olarak kelime bulutları hazırlanabilir. Örneğin bu yazının sonuç kısmında verdiğim örnekte “zıt anlamlı kelimelerle” ilgili bir kelime bulutu hazırladım. Şekil olarak da zıt yönde iki ok kullandım.

Siz de kelime bulutlarının eğitimde kullanımıyla ilgili farklı örneklerinizi yorum kısmına yazabilirsiniz.

Kelime Bulutunu Hangi Derslerde Kullanabiliriz?

Kelime bulutu(wordle) branş ayrımı yapmaksızın her derste kullanılabilir. Matematikten Türkçeye, Beden Eğitiminden Fizik dersine kadar her ders ve sınıf düzeyinde kullanılabilir.

WordArt Nasıl Kullanılır?

Öncelikle buradan WordArt’ın sitesine giriyoruz. Üye olmakla işe başlıyoruz. Facebook, twitter ve google+ bilgilerimiz ile de üye olabiliyoruz. Hazırlayacağımız kelime bulutlarını (wordle) tekrar kullanmak ve düzenlemek istiyorsak üye olmak faydalı. Ben her defasında tekrardan kelime bulutu oluşturmak istiyorum diyorsanız üye olmasanız da olur. Yüksek çözünürlükte kayıtlar almak için ücretli üyelik seçeneği de bulunmakta.

Üye olduktan sonra giriş yapınız. Üye bilgileri ekranında hazırladığımız wordle’lar için silme, paylaşıma açma, klasörleme gibi işlemlerini yapabiliriz.

Üye bilgileri ekranında sol tarafta “+create” kısmına tıklayarak kelime bulutunu oluşturacağımız sayfaya gidiyoruz.

1 nolu alan: Kelime bulutuna isim verilen alan.

2 nolu alan: Kayıt, paylaşım vb. işlemlerin yapıldığı alan.

3 nolu alan: Kelime bulutunun oluşturulduğu, ayarların yapıldığı alan. Yazının devamında detaylıca açıklanacak.

4 nolu alan: Ayarlardan sonra oluşturma, ileri-geri alma ve düzenleme alanı.

5 nolu alan: Oluşturulan kelime bulutları burada gözükür.

Kelime Bulutu Düzenleme Nasıl Yapılır?

Kelime bulutunu düzenleme ve ayarları sol tarafta bulunan 3 nolu alandan yapıyoruz.

WORDS Menüsü; Kelime bulutunda kullanacağımız kelimelerin eklenip düzenlendiği bölüm.

İmport: Kullanacağımız kelimeleri topluca aktarmak için kullanılır.

Remove: Yanlışlıkla girilen kelimeleri silmek için kullanılır. Kelimenin üzerine gelin ve “remove”a basın.

Up-Down: Kelimeleri aşağı-yukarı taşımamızı sağlıyor. İlk sıralardaki kelimeler daha çok ön plana çıkıyor.

Filter: Yazılan kelimeleri filtrelemek için kullanılır.

Size: Kelimenin boyutunu ayarlamak için. Ancak çok fark oluşturmuyor. Büyük rakamlar girerek deneyebilirsiniz.

Color: Her kelimeye ayrı renk atamak için kullanılır.

Font: Her kelimeye ayrı yazı tipi atamak için kullanılır.

UPPER-lower-Capitalize: Kelimelerin yazımını tamamı büyük, tamamı küçük ya da ilk harfi büyük şeklinde düzenlemek için kullanılır.

SHAPES Menüsü: Kelime bulutunun hangi şekilde oluşacağının belirlendiği bölüm.

+Add İmage: Varsayılan şekiller dışında şekil-resim eklemek için.

Sol taraftan ister tümünden isterseniz çeşitli başlıklar altından istediğiniz bir şekli seçebiliyoruz. Resme tıkladıktan sonra sol alt köşede çıkan çark simgesinden ise o resim ile ilgili renk düzenlemesini yapabiliyoruz.

FONTS Menüsü: Kelime bulutundaki kelimelerin yazı tipinin değiştirildiği bölüm.

Bütün kelimeler için aynı fontu belirlemek istiyorsak bu bölümden yapıyoruz. Kelime bazında font belirlemek istersek WORDS bölümünden yapıyoruz. İstediğimiz yazı tipinin üzerine tıklıyoruz. Bazı yazı tipleri için kalın, italik, daha koyu vb. ayarlar olabilir. İsteğe göre seçilebilir.

İstersek kendimizde “+add font“tan yeni yazı tipleri ekleyebiliriz.

Dikkat! Bazı yazı tipleri Türkçe karakterleri tanımıyor. Böyle durumda uyarı ile karşılaşırsınız.

LAYOUT Menüsü: Kelimelerin, kelime bulutunda hangi yönlerde yerleşeceğinin belirlendiği bölüm.

“Dikey, yatay, karışık ya da rastgele” istediğimiz şekilde seçebiliyoruz.

Words amount: Kelimelerin miktarını ayarlamak için kullanılır. “Auto” otomatik, “Keep as is” her kelimeyi bir defa yazmak, “Define” ise kelimelerin toplam kaç tane yazılacağını belirlemek için kullanılır.

Density: Kelimelerin yoğunluğunu ayarlamak için kullanılır.

STYLE Menüsü: Kelimelerin ve kelime bulutuyla ilgili renk vb. ayarların yapıldığı bölüm.

Words colors: Kelimelerin renk ayarını yapmak için kullanılır. “shape” şeklin rengi gibi olsun. “custom” bizim seçtiğimiz renkler gibi olsun.

Color emphasis: Kelimelerin açıklık-koyuluk ayarı için kullanılır.

Background color: Arka plan rengini ayarlamak için kullanılır.

Shape transparency: Şeklin transparanlık düzeyini ayarlamak için kullanılır.

Animation speed ve rollover text color/box color: Kelime bulutunun çıktısını alacaksanız bu bölümün hiçbir önemi yok. Sadece hazırlanan kelime bulutunun üzerine mouse ile geldiğimizde animasyonun nasıl olacağı, öne çıkan kelimenin yazı rengi ve arka plan rengi nasıl olacak gibi ayarlama için kullanılır.

Vee Sonuç

Kelimelerimizi girdik, yazı tipi, renk ayarları ve şekil gibi ayarları yaptık. Sonra sağ tarafta bulunan “Visualize” tıkladığımızda kelime bulutumuz (wordle) saniyeler içerisinde hazırlanmış olacak. Beğenmezsek tekrar tekrar hazırlayabiliyoruz. Sol tarafta yaptığımız ayarları değiştirip tekrar oluşturabiliyoruz.

“Print” tuşuna basarak direkt çıktısını alabiliriz. Ayrıca en üstte bulunan menüden de çeşitli kayıt ve indirme işlemlerini yapabiliriz.

Save: Üye olmuş iseniz kelime bulutunu kontrol panelinize kayıt yapar ve istediğiniz zaman tekrardan ulaşmanızı sağlar.

Order: Hazırlamış olduğunuz kelime bulutunu tişört, telefon kılıfı, çanta vb. ürünlerin üzerine baskılı şekilde sipariş vermek için kullanabilirsiniz.

Share: Hazırladığınız kelime bulutunu paylaşmanızı sağlar. Sadece facebook, twitter ve google+ var. Ayrıca mail olarak göndermeyi veya siteniz için embed kodunu alma işlemini buradan yapabilirsiniz.

Download: Yaptığımız kelime bulutunu indirmek için burası kullanılır. Ancak ücretsiz üyelikte sadece standart çözünürlükte indirmeye izin veriyor. Yüksek çözünürlükte indirmek için ücretli üyelik istiyor.

Privacy: Hazırlanan kelime bulutunu özel yapmak ya da wordart galerisine kaydetmek için kullanılır. Wordart galerisine kaydettiğinizde diğer kullanıcılar sizin wordle’nıza ulaşabilir.

More: Farklı kaydetme, silme ve yazdırma işlemleri için kullanabilirsiniz.