Bilim deneyleri; çocuklar için eğlenceli, bir o kadar da eğitici ve öğreticidir. Çocuklarda yaratıcı düşünme becerisinin gelişmesinde, merak duygusunun gelişmesinde faydalı çalışmalardandır. Deneyerek ve yaparak öğrenme içinde olan çocuğun problem çözme becerisinin de gelişmesine katkı sağlar. Bilimsel deney sırasında çocuklar, sorulara kendileri cevap bulduğu için kendilerine olan güvenleri artar. “Ben yapabiliyorum, başarabiliyorum” hissini en derinden yaşar.
Anne babaların çocuklarıyla evde yapabilecekleri basit aynı zamanda eğlenceli 7 bilimsel deneye gelin yakından bakalım.
1. Renkli Marullar
“Bir marulu renkli hale getirebilir miyiz? Beyaz gülü başka renge çevirebilir miyiz? Beyaz karanfili pembe yapabilir miyiz?” gibi soruların cevaplarını merak ediyorsan hemen bu deneyi yapmalısın.
Ne Lazım?
- İçi su dolu 4 bardak
- Farklı renklerde gıda boyası
- 4 adet marul yaprağı
Deneyin Yapılışı
İçi su dolu bardakların her birine farklı renklerde bir miktar gıda boyası ekleyip karıştırın.
Her bir bardağa suyla temas edecek şekilde birer adet marul koyun.
Bir gece bekleyin. Sabah kalktığınızda marulların renk değiştirdiğini göreceksiniz.
Peki Nasıl Oldu?
Marul yaprakları gece boyunca suyu emdi. Marul yapraklarında bulunan damarlar aracılığıyla renkli su marulun her tarafına yayıldı.
Öneri
Bardak sayısını azaltıp arttırabilirsiniz.
Marul yerine lahana, beyaz karanfil vb. başka bitkiler kullanabilirsiniz.
2. Gizli Mesaj
“Arkadaşlarına gizli mesajlar göndermek ister misin?” Nasıl yapılacağını merak ediyorsan hemen malzemeleri hazırla ve ilk mesajını yaz.
Ne Lazım?
- Bir adet limon
- Bir adet bardak
- Kulak temizleme çöpü
- Kağıt
- Ütü
Deneyin Yapılışı
Limonu bardağın içine sıkın.
Pamuklu kulak temizleme çöplerini limon suyuna batırıp yazmak istediğiniz mesajı kağıda yazın.
Yazıların kurumasını bekleyin ve görünmediğinden emin olun.
Mesajı iletmek istediğiniz kişiye verin.
Mesajı ortaya çıkarmak için ütüyü kullanın. (Bu aşamada bir büyüğünüzden yardım alın.)
Peki Nasıl Oldu?
Limon suyu ısıtıldığında oksitlenir ve rengi kahverengiye döner. Kuruyan yazı ısıtıldığında görünür hale gelir. Bu sayede mesaj okunur olur.
Öneri
Limon suyu yerine; süt, sirke, portakal suyu, bal ve soğan suyu da kullanabilirsiniz.
Mesajınızı renkli veya desenli kağıtlara yazarak daha sevimli hale getirebilirsiniz. Örneğin; bir kalp şekli üzerinde sevginizi anlatan yazılarla annenizin anneler gününü kutlayabilirsiniz.
3. Üşümeyen Hayvanlar
Hayvanlar kışın neden üşümez? Kutuplardaki hayvanlar neden üşümez? Hayvanların derilerinin altında ne var? Sence?
Ne lazım?
- Bir miktar buz
- İçi su dolu 1 adet kap
- Margarin
- Lateks eldiven
Deneyin Yapılışı
İçi su dolu kabın içine buzları atıp suyun soğumasını bekleyin.
Elinizi çıplak şekilde suyun içine sokun. Eliniz hemen üşüdü değil mi?
Şimdi de elinizi sudan çıkarıp eldiven giyin.
Elinizdeki eldiveni bol miktarda margarin ile iyice yağlayın.
Şimdi tekrar elinizi suya sokun.
Eliniz bu aşamada üşümeyecektir.
Peki Nasıl Oldu?
Elinizin ilk başta hızlı bir şekilde üşümesinin sebebi; elinizin korunaksız olmasıdır. İkinci aşamada ise eldivene sürdüğünüz yağ, soğuğun elinize geçmesine engel oldu. Eliniz üşümedi veya çok az üşüdü. Kutuplarda yaşayan hayvanların kürklerinin altları yağ tabakası ile kaplı olduğu için üşümezler. Çok soğuk iklim koşullarına dayanaklıdırlar.
Öneri
Elinizin fazla üşümemesi için çıplak vaziyette uzun süre suda bekletmeyin.
İkinci aşamada eldivensiz bir şekilde elinize yağ sürebilirsiniz. Ancak bu şekilde temizlemesi zor olacaktır.
4. Kuru Maya Canlı mı?
Ekmek yapımında kullanılan kuru maya canlı mıdır? Ekmek neden kabarır? sorularının cevapları için hemen deneye!
Ne Lazım?
- Bir küçük paket kuru maya
- İki tatlı kaşığı şeker
- Ilık su
- Pet şişe
- Bir adet balon
Deneyin Yapılışı
1 paket kuru mayayı bir kabın içine boşaltıp elleyin. Canlı olup olmadığını gözlemleyin.
Kuru mayayı kaptan alıp pet şişenin içine boşaltın.
Üzerine 2 tatlı kaşığı şeker ekleyin.
Pet şişenin çeyreği kadar ılık su ekleyin.
Şişeyi iyice çalkayarak içindekilerin tam olarak karışmasını sağlayın.
Şişenin ağzına balonu geçirin ve beklemeye başlayın.
Bir süre sonra balon şişmeye başlayacaktır.
Peki Nasıl Oldu?
Kuru maya canlı bir varlıktır. Şeker ile beslendikçe ortaya karbondioksit gazı çıkarır. Ortaya çıkan bu gaz ise balonun şişmesine neden olur.
Öneri
Maya ve şeker miktarını arttırarak balonun şişme hızını arttırabilirsiniz.
Suyun sıcaklığını arttırabilirsiniz. Bu sayede balon daha hızlı şişecektir.
Şişeyi evde kalorifer üstüne veya dışarıda güneş altına bırakırsanız balon yine hızlı şişecektir.
Balonu çok şişirmeyin. Aksi takdirde patlayabilir. Evin kirlenmesine sebep olabilirsiniz.
5. Yanmaz Balon
Balonlar eğlenceli oyuncaklardır. Oynarız, süsleme yaparız, yarışmalarda bile kullanırız. Ama bir eksiği vardır. Çabuk patlarlar. Peki patlamayan balon olur mu? Bence olur. Sizce?
Ne Lazım?
- 2 adet balon
- 1 adet mum
- Kibrit
- Bir miktar su
Deneyin Yapılışı
Balonun bir tanesini şişirin ve yanan mumun üzerine yaklaştırın. Balona ne oldu? BUMMM!
İkinci balona su koyun ve tekrar mumun üzerine yaklaştırın. İyice yaklaştırın. Hatta aleve değdirin. Balon patlamayacaktır.
Peki Nasıl Oldu?
İlk aşamada mumun sıcaklığı balonun patlamasına sebep oldu. İkinci aşamada ise balon, aldığı sıcaklığı içindeki su ile paylaştı. Balon ve su ikisi birden ısınmaya başladı. Bu esnada balon tutuşma sıcaklığına erişemediği için patlamadı.
Öneri
İkinci aşamada mum alevinin sadece su dolu kısma değmesine dikkat edin.
6. Gemiler Neden Batmaz?
Bir demir parçası bile suda batarken kocaman kocaman gemiler acaba nasıl oluyor da suda batmıyor. Suyun kaldırma kuvveti tek başına yeterli gelir mi? Haydi cevabını bulalım.
Ne Lazım?
- 2 adet portakal
- 1 adet şişe
- Su
Deneyin Yapılışı
Şişeyi su ile doldurun.
Portakalın bir tanesini soyarak suyun içine atın.
Diğer portakalı soymadan suyun içine atın.
Peki Nasıl Oldu?
Soyulmuş portakal suyun dibine batarken, soyulmamış portakal suyun yüzeyinde kalacaktır. Kabuklu portakalda hava boşluğu daha fazladır. Yani kabuklu portakalın yoğunluğu, kabuksuz olana göre daha azdır. Bu nedenle yoğunluğu az olan kabuklu portakal suyun yüzeyinde yüzer. Gemiler içinde bulundurdukları hava sayesinde suda yüzer.
Öneri
Portakal mevsimini kaçırmayın. Deney sonrası portakalları afiyetle yiyin. 🙂
7. Patlayan Yanardağ
Yanardağlar çocukların en çok merak ettiği doğal yapılardır. Yanardağ nedir? Nasıl oluşur? Bir yanardağ nasıl patlar? Yanardağlar lavları nasıl püskürtür? Gelin bir deney ile inceleyelim.
Ne Lazım?
- 1 adet şişe
- Oyun hamuru (Kahverengi)
- Folyo
- 1 adet tepsi
- 1 yemek kaşığı gıda boyası(Kırmızı)
- 1 paket kabartma tozu
- 1 su bardağı sirke
- 1 yemek kaşığı deterjan
Deneyin Yapılışı
Şişeyi önce folyo, onun üzerini de oyun hamuru ile kaplayın. Yanardağ şekli verin.
Yanardağınızı bir tepsi üzerine koyun.
Şişenin içine belirtilen miktarlarda kabartma tozunu, deterjanı ve gıda boyasını koyun ve karıştırın.
Şişeye sirkeyi dökün.
Yanardağınız saniyeler içerisinde aktif hale gelip lavlarını dışarı atacaktır.
Peki Nasıl Oldu?
Sirke ve kabartma tozu birleşince ortaya karbondioksit gazi çıkar. O gaz da köpürme şeklinde şişeden dışarı çıkar.
Öneri
Kurumaya başlamış oyun hamurunu kullanabilirsiniz.
Evdeki marul, maydanoz gibi sebzeleri kullanarak yanardağın etrafında bir doğa oluşturabilirsiniz.
Kahverengi oyun hamurunuz yoksa kırmızı ve yeşili karıştırarak kahverengi elde edebilirsiniz.
